เรื่องต้องระวัง ! คนความดันต่ำต้องหมั่นใส่ใจ ต้องอธิบายก่อนว่าความดันต่ำคือภาวะไม่ใช่โรค ด้วยเพราะลักษณะอาการที่ไม่ได้พัฒนาไปสู่โรคเรื้อรังอื่นๆ แต่มักแสดงอาการออกมาอย่างเฉียบพลัน เช่น หน้ามืด เวียนหัว อ่อนเพลีย รวมถึงอาการใจสั่นร่วมด้วยได้ ซึ่งนอกจากอาการแสดงที่กล่าวมาแล้วนั้น
เราสามารถเช็กได้ว่าตนเองมีภาวะความดันต่ำหรือไม่ ได้จากการตรวจวัดความดันโลหิต (Blood Pressure Monitoring) ผ่านค่าตัวเลขความดันโลหิตตัวบน หรือแรงดันขณะหัวใจกำลังบีบตัว (Systolic blood pressure) และความดันโลหิตตัวล่าง หรือแรงดันขณะหัวใจกำลังคลายตัว (Diastolic blood pressure) ซึ่งหากมีค่าความดันโลหิตต่ำกว่า 90/60 มิลลิเมตรปรอท จะเท่ากับภาวะความดันต่ำนั่นเอง ส่วนสาเหตุสำคัญที่นำไปสู่ภาวะความดันต่ำได้นั้น ได้แก่
ภาวะความดันต่ำ เกิดจากอิริยาบถของร่างกาย หลายครั้งที่การลุก นั่ง แบบกะทันหัน หรือการก้ม-เงยศีรษะอย่างรวดเร็วจะทำให้เรารู้สึกเวียนหัวขึ้นมาได้ นั่นเพราะความดันเลือดที่ไปเลี้ยงสมองลดลงอย่างรวดเร็ว จากความเร็วของอิริยาบถของร่างกาย บวกกับจังหวะการหายใจและสภาพร่างกายในขณะนั้นร่วมด้วย
ภาวะความดันต่ำ เกิดจากเลือดในสมองไม่พอ อีกหนึ่งเหตุผลที่มีความเครียดเป็นเหตุ เพราะระดับความเครียดมีผลโดยตรงต่อระดับความดันในร่างกาย รวมถึงการขาดสารอาหารประเภทโปรตีน วิตามินซี และวิตามินบี ที่ช่วยให้เนื้อเยื่อโดยรอบผนังหลอดเลือดแดงแข็งแรงขึ้น ซึ่งสัมพันธ์ต่อการเกิดภาวะความดันต่ำในเวลาต่อมาได้
ภาวะความดันต่ำ เกิดจากการใช้ยาหรือโรคประจำตัว เช่น ยาลดความดันโลหิต ยาขับปัสสาวะ ยากล่อมประสาท และยาต้านเศร้า รวมถึงโรคประจำตัว หรือภาวะบางอย่างที่มีผลต่อระดับความดันในร่างกาย เช่น ภาวะตั้งครรภ์ อาการแพ้ โรคโลหิตจาง โรคหัวใจ และโรคพาร์กินสัน เป็นต้น
ภาวะความดันต่ำโดยไม่ทราบสาเหตุ ภาวะความดันต่ำที่เกิดจากพันธุกรรม หรือลักษณะรูปร่างที่บอบบางและผอมจนเกินไป ทำให้มีภาวะความดันต่ำเกิดขึ้นได้ รวมถึงการสะสมปัจจัยระหว่างทางจนทำให้เข้าสู่ภาวะความดันต่ำในอนาคตต่อไปได้
4 เรื่องต้องระวัง ! คนความดันต่ำต้องหมั่นใส่ใจ
เราจะเห็นว่าภาวะความดันต่ำนั้นเกิดได้จากหลายสาเหตุ แม้แต่การทำกิจกรรมปกติในช่วงที่ร่างกายพักผ่อนน้อย ก็อาจทำให้เกิดเหตุการณ์หน้ามืดเพราะความดันต่ำกะทันหันขึ้นมาได้ ซึ่งการเกิดภาวะความดันต่ำแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทหลักๆ คือ ภาวะความดันต่ำชนิดเฉียบพลัน จากการเปลี่ยนท่าทางกะทันหัน การพักผ่อนหรือการทำกิจกรรมต่างๆ และภาวะความดันต่ำชนิดเรื้อรัง หรือผู้ที่มีภาวะความดันต่ำเป็นปกติอยู่แล้ว ที่ยิ่งต้องเพิ่มความระมัดระวังในการดูแลตัวเองมากขึ้น โดยเฉพาะภาวะความดันต่ำในผู้สูงวัย ยิ่งต้องใส่ใจร่างกายมากเป็นพิเศษ ดังนี้
อาบน้ำอุ่นช่วยคงอุณหภูมิร่างกาย เพราะน้ำที่มีอุณหภูมิเย็นจะมีผลต่อการขยายตัวของหลอดเลือด ผู้ที่มีภาวะความดันต่ำจึงควรอาบน้ำอุ่น เพื่อคงระดับความดันและรักษาอุณหภูมิให้ร่างกายไว้
เช็กสุขภาพร่างกายอย่างใกล้ชิด โดยเฉพาะผู้สูงอายุที่เสี่ยงต่อการเกิดภาวะความดันต่ำได้ง่าย ผู้ที่ดื่มน้ำน้อยจนมีผลให้เกิดอาการเวียนหัว และหน้ามืดได้บ่อยกว่าปกติ
เฝ้าระวังอุบัติเหตุรุนแรง จากความเสี่ยงที่ทำให้เกิดอุบัติเหตุได้ง่าย เช่น การล้มหมดสติ รวมถึงภาวะสมองขาดออกซิเจนชั่วคราวจากภาวะความดันต่ำที่มีอยู่เดิม ซึ่งอาจทำให้เกิดความเสียหายต่อระบบประสาทอัตโนมัติ ตลอดจนการทำงานของสมองและหัวใจร่วมด้วย
เปลี่ยนอิริยาบถอย่างค่อยเป็นค่อยไป อย่างที่เราทราบกันดีว่าการลุก-นั่ง ก้ม-เงยแบบเร็วๆ เป็นท่าทางที่ทำให้เราหน้ามืด เวียนหัวได้ง่าย การชะลอความเร็วเมื่อต้องขยับเขยื่อนเคลื่อนไหวร่างกาย เช่น จากนอนเป็นนั่งแล้วค่อยปรับเป็นการยืน รวมถึงการยกศีรษะสูงในขณะนอนหลับ ซึ่งเป็นสิ่งที่ทำได้ง่ายและช่วยลดโอกาสของภาวะความดันต่ำได้เป็นอย่างดี
