ไมเกรนไม่ได้เป็นแค่อาการปวดหัวทั่วไป แต่เป็นภาวะทางระบบประสาทที่ส่งผลกระทบต่อชีวิตประจำวันอย่างมาก ไมเกรนส่งผลกระทบต่อผู้คนหลายล้านคนทั่วโลก เป็นที่ทราบกันดีว่ามีอาการปวดอย่างรุนแรงและมักมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วยการทำความเข้าใจเกี่ยวกับไมเกรนจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งต่อการจัดการอาการปวดอย่างมีประสิทธิภาพและการพัฒนาคุณภาพชีวิต
ไมเกรนเป็นโรคทางระบบประสาทที่ก่อให้เกิดอาการปวดศีรษะที่รุนแรงและเป็นซ้ำ ๆ ซึ่งแตกต่างจากการปวดศีรษะทั่วไป ไมเกรนเป็นอาการปวดศีรษะชนิดหนึ่ง มีลักษณะปวดตุบๆ อย่างรุนแรง มักปวดข้างเดียว ไมเกรนแตกต่างจากอาการปวดหัวทั่วไป มักมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น
อาการคลื่นไส้และอาเจียน
ความไวต่อแสง เสียง หรือกลิ่น
การรบกวนทางสายตาที่เรียกว่าออร่า ซึ่งอาจรวมถึงแสงกะพริบ จุดบอด หรือรูปแบบซิกแซก
อาการวิงเวียนศีรษะหรือเวียนศีรษะ
อาการเสียวซ่าหรือชาที่ใบหน้าหรือปลายแขนปลายขา
อาการไมเกรนอาจเกิดขึ้นได้ตั้งแต่ไม่กี่ชั่วโมงไปจนถึงหลายวัน และความรุนแรงอาจแตกต่างกันไปตั้งแต่ไม่สบายปานกลางไปจนถึงปวดมากจนทุพพลภาพได้
สาเหตุและปัจจัยกระตุ้น
สาเหตุที่แน่ชัดของไมเกรนยังไม่เป็นที่เข้าใจอย่างถ่องแท้ แต่เชื่อว่าเกี่ยวข้องกับปฏิสัมพันธ์ที่ซับซ้อนระหว่างสมอง หลอดเลือด และระบบประสาท ปัจจัยหลายอย่างสามารถกระตุ้นไมเกรนได้ ได้แก่:
ความเครียดและความวิตกกังวล:ความเครียดทางอารมณ์เป็นหนึ่งในปัจจัยกระตุ้นที่พบบ่อยที่สุด
การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน:ความผันผวนของระดับเอสโตรเจนอาจกระตุ้นให้เกิดอาการไมเกรนในผู้หญิง โดยเฉพาะในช่วงมีประจำเดือน การตั้งครรภ์ หรือวัยหมดประจำเดือน
ปัจจัยด้านอาหาร:อาหารและเครื่องดื่มบางชนิด เช่น ชีสเก่า เนื้อแปรรูป คาเฟอีน และแอลกอฮอล์ สามารถกระตุ้นให้เกิดอาการกำเริบได้
การนอนไม่หลับ:การนอนหลับน้อยเกินไปหรือมากเกินไปอาจทำให้เกิดอาการไมเกรนได้
สิ่งกระตุ้นทางประสาทสัมผัส:แสงที่สว่าง เสียงดัง หรือกลิ่นที่แรงอาจกระตุ้นให้เกิดอาการได้
การเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อม:การเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศ การเปลี่ยนแปลงระดับความสูง หรือความผันผวนของความกดอากาศอาจเป็นตัวกระตุ้นได้
ประเภทของไมเกรน
ไมเกรนสามารถแบ่งประเภทได้ตามอาการดังนี้:
ไมเกรนแบบมีออร่า:เกี่ยวข้องกับความผิดปกติทางการมองเห็นหรือประสาทสัมผัสก่อนที่จะปวดศีรษะ
ไมเกรนแบบไม่มีออร่า:ชนิดที่พบบ่อยที่สุด โดยมีอาการปวดศีรษะรุนแรงแต่ไม่มีออร่ามาก่อน
ไมเกรนเรื้อรัง:เกิดขึ้น 15 วันหรือมากกว่าต่อเดือน มักทำให้เกิดความพิการอย่างรุนแรง
ไมเกรนแบบอัมพาตครึ่งซีก:ไมเกรนชนิดหายากที่มีอาการคล้ายโรคหลอดเลือดสมอง เช่น อัมพาตชั่วคราวที่ด้านใดด้านหนึ่งของร่างกาย
การวินิจฉัยไมเกรนโดยทั่วไปต้องอาศัยประวัติทางการแพทย์และการตรวจร่างกายอย่างละเอียด แพทย์อาจสอบถามเกี่ยวกับความถี่ ระยะเวลา ความรุนแรง และปัจจัยกระตุ้นของอาการปวดศีรษะ ในบางกรณี อาจใช้การตรวจด้วยภาพ เช่น การสแกน MRI หรือ CT เพื่อตัดโรคอื่นๆ ออกไป
การรักษาและการจัดการแม้ว่าจะไม่มีวิธีรักษาโรคไมเกรนได้อย่างถาวร แต่ก็มีวิธีการรักษาหลายวิธีที่สามารถช่วยจัดการอาการได้:
ยา:
ยาแก้ปวด เช่น NSAIDs (ไอบูโพรเฟนหรือแอสไพริน)
ไตรพแทนซึ่งช่วยลดการอักเสบและทำให้หลอดเลือดหดตัว
ยาป้องกัน ได้แก่ ยาบล็อกเบตา ยาต้านอาการชัก และยาต้านอาการซึมเศร้าบางชนิด
การปรับเปลี่ยนไลฟ์สไตล์:
รักษาตารางการนอนหลับให้สม่ำเสมอ
จัดการความเครียดด้วยการฝึกสติ โยคะ หรือการทำสมาธิ
หลีกเลี่ยงปัจจัยกระตุ้นทางอาหารที่ทราบ
ดื่มน้ำให้เพียงพอและออกกำลังกายสม่ำเสมอ
การบำบัดทางเลือก:
การฝังเข็ม
ไบโอฟีดแบ็ค
อาหารเสริม เช่น แมกนีเซียม ไรโบฟลาวิน (วิตามินบี 2) และโคคิวเทน
เมื่อใดจึงควรไปพบแพทย์
อาการไมเกรนมักจะสามารถจัดการได้ แต่บางอาการจำเป็นต้องได้รับการประเมินทางการแพทย์ทันที:
อาการปวดศีรษะเฉียบพลันรุนแรงที่รู้สึกแตกต่างจากปกติ
ปวดหัวร่วมกับมีไข้ คอแข็ง หรือสับสน
อาการอ่อนแรง ชา หรือพูดลำบาก
การเปลี่ยนแปลงของการมองเห็นที่ต่อเนื่องหรือรุนแรง
ไมเกรนเป็นภาวะทางระบบประสาทที่พบบ่อยแต่มักถูกเข้าใจผิด ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตอย่างมาก การทำความเข้าใจถึงปัจจัยกระตุ้น อาการ และกลยุทธ์การจัดการจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งสำหรับผู้ที่เป็นไมเกรน ด้วยการดูแลที่เหมาะสม การปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต และการรักษาทางการแพทย์ คนส่วนใหญ่สามารถลดความถี่และความรุนแรงของอาการไมเกรน และรักษาชีวิตที่กระฉับกระเฉงและสมบูรณ์ได้
